W naszym codziennym życiu dotykamy wszystkiego powierzchownie i na szybko. Nie mamy czasu i energii by do problemu pojedynczej osoby podejść faktycznie, indywidualnie. Pacjent gabinetu dietetycznego pragnie być szczupły i zdrowy po zastosowaniu czarodziejskiej diety cud. Dietetyk natomiast, skupia się jedynie na podstawowych założeniach żywieniowych. I jeden i drugi, prawie zawsze skazany jest na porażkę. Brakuje w tym wszystkim analitycznego podejścia do problemów klienta gabinetu dietetycznego, a raczej do przyczyn, które doprowadziły go do złego stanu zdrowia. Każdy z nas jest inny. To, co jednym z nas będzie pomagało w utrzymaniu szczupłej sylwetki, u innych może wywołać insulinooporność czy nadciśnienie. To właśnie skłonność osobnicza determinuje: przyswajalność produktów odżywczych, metabolizm poszczególnych składników odżywczych, alergię, czy występowanie chorób dietozależnych. U jednej osoby dieta bogatotłuszczowa będzie skutkowała odkładaniem się znacznej ilości tkanki tłuszczowej, u innej zaś, wzrośnie niebezpiecznie poziom triglicerydów we krwi.
Zalecenia WHO, piramida zdrowego żywienia (która zmienia się co jakiś czas), zalecenia dziennego spożycia RDA, zalecenia dopuszczalnego dziennego spożycia ADI, to wszystko tylko tło wiedzy, orientacyjny wyznacznik, który przybliża, a nie daje odpowiedź na często nieraz trudne pytania dot. problemów dietozależnych. Ośmielam się stwierdzić, że dietetyk bez wiedzy diagnostycznej i biochemicznej, nie będzie potrafił pomóc osobie w takim stopniu, jak dietetyk właśnie z tą wiedzą. Najważniejszą sprawą w indywidualnym podejściu w gabinecie dietetycznym, to analiza wzajemnych oddziaływań pomiędzy pacjentem, a spożywanymi przez niego produktami żywnościowymi.
Dobry dietetyk musi mieć na uwadze, że społeczeństwo, dotyka wiele schorzeń cywilizacyjnych. Często klientem gabinetu dietetycznego jest pacjent przewlekle chory, z kilkoma nakładającymi się jednostkami chorobowymi. Zdarzają się pacjenci, którzy nie są dobrze diagnozowani i od wielu lat borykają się z dolegliwościami, które utrudniają im życie. Gałąź diagnostyczna wciąż się rozwija. Godne uwagi stają się panele alergii IgG zależnej typu III, a także badania z zakresu genomiki żywienia. Oba typy badań należą do nowych i wciąż rozwijających obszarów w diagnostyce i są warte uwagi, ponieważ pozwalają właściwie skomponować zdrową, spersonalizowaną dietę. Dają również możliwości do indywidualnej oceny zależności między pacjentem a jego pożywieniem. Przez to możemy z jadłospisu wykluczyć pokarmy, które szkodzą a włączyć te które są korzystne dla zdrowia i samopoczucia. Diety eliminacyjne i rotacyjne przy alergiach, to podstawa aby zaleczyć jelita i wyeliminować uciążliwe objawy, które często mylone są z innymi jednostkami chorobowymi:
- przewlekłe problemy żołądkowo – jelitowe: choroba Leśniowskiego-Crohna, biegunki, wzdęcia, zaparcia, zespół jelita drażliwego, mdłości, uczucie pełności;
- problemy skóry: atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, sucha skóra, trądzik, świąd skóry;
- niepłodność;
- wysokie ciśnienie krwi;
- migrena, bóle głowy, zawroty głowy;
- problemy z nadwagą;
- ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej);
- syndrom ciągłego uczucia zmęczenia, wyczerpanie;
- cukrzyca typu II;
- choroby reumatyczne;
- choroby zwyrodnieniowe stawów, bóle kręgosłupa;
- bóle mięśni, bóle stawów;
- spuchnięte powieki, zaczerwienienie oczu, łzawienie oczu, skoki nastrojów, depresje, nadaktywność, agresje, stany lękowe, osłabienie koncentracji
Alergia pokarmowa typu III może wywołać tego typu objawy. Częściowo są one podobne do objawów “klasycznej” alergii. Dlatego często błędnie określa się ją mianem alergii pokarmowej, mimo że nie można wykazać obecności markerów odpowiedzialnych za alergię. Ponadto czasowe opóźnienie między momentem spożycia pokarmu a wystąpieniem objawów utrudnia rozpoznanie tej choroby. Alergia pokarmowa typu III powstaje wtedy, gdy nie w pełni strawione składniki pokarmu przenikają przez ścianę jelita do krwioobiegu i są rozpoznawane jako elementy obce dla ustroju. Infekcje, stres, leki, np. antybiotyki i leki przeciwzapalne oraz zaburzenia w składzie bakteryjnej flory jelitowej zaburzają tę równowagę i powodują zwiększenie przepuszczalności jelita cienkiego, przez co do krwi mogą przeniknąć większe, niestrawione lub nie w pełni strawione składniki pokarmowe. Wykrycie alergii typu III i wprowadzenie spersonalizowanej odpowiedniej diety powoduje, wycofanie się uciążliwych objawów i powrót do stanu zdrowia.
Pokarm dostarcza nam składników odżywczych, których potrzebujemy na co dzień. Jego dzienny skład i ilość muszą być dopasowane do wieku, płci, stanu fizjologicznego a także do współczynnika wysiłku fizycznego. To ogólne założenia komponowania diet w gabinetach. Brakuje tu jednak wyszczególnienia osobniczych uwarunkowań aby zidentyfikować zależności między pokarmem na poziomie molekularnym a organizmem na poziomie genomu. I tu z pomocą przychodzi genomika żywienia. Dzięki nowym badaniom jesteśmy w stanie określić co jest nam niezbędne by harmonijnie funkcjonować i wpływać na ekspresje genów. Dzisiaj bezpieczne i skuteczne odchudzanie powinno opierać się na stosowaniu odpowiedniego programu odżywiania organizmu, dobranego do indywidualnych potrzeb konkretnej osoby.
Odżywianie może przyczynić się do zmiany stanu zdrowia, bezpośrednio wpływając na poziom ekspresji białek enzymatycznych, które są istotne dla ważnych szlaków metabolicznych. Skutki zdrowotne, jakie wywołują składniki odżywcze, zależą od dziedzicznych wariantów genetycznych (polimorfizmu genetycznego). Ich obecność odpowiada za międzyosobnicze i międzypopulacyjne różnice w metaboliźmie oraz we wchłanianiu składników odżywczych a pośrednio także wpływa na funkcjonowanie wszystkich układów enzymatycznych. Jak to się dzieję, że różnimy się profilem metabolicznym, przecież wydawało by się, że każdy z nas trawi, wchłania i metabolizuje składniki odżywcze tak samo?
- Obecność polimorfizmów genowych (indywidualnych różnic), przekłada się na produkcję białek ustrojowych.
- Zróżnicowanie białek przekłada się na produkcję naszych enzymów, hormonów, budowę receptorów i zmianę szlaków metabolicznych.
- Daje to osobniczą skłonność do określonych chorób dietozależnych.
- Opracowanie diety dopasowanej do polimorfizmów pojedynczej osoby, daje szanse na prewencje i eliminację czynników szkodzących, które pochodzą z pożywienia.
Dobre gabinety dietetyczne w niedługim czasie przestaną bazować tylko na programach komputerowych i analizatorach składu ciała. Do jednego i drugiego podchodzę z dużym dystansem, chociaż uważam, że narzędzia te są pomocne w pracy dietetyka. Klient w gabinecie dietetycznym musi chcieć pracować nad sobą. Odpowiedzialność za sukces leży po obu stronach. Podejście psychologicznie, ustalenie w którym punkcie decyzji zmiany znajduje się klient, zakres jego motywacji, wiedza o żywieniu, i co najważniejsze, ustalenie zależności między jego organizmem a pożywieniem, to duże wyzwanie dla dietetyka.
Bez wyzwań nie ma pasji, bez pasji nie ma radości:)
Źródła:
Publikacje: Instytut Mikroekologii w Poznaniu
Publikacje: DF Medica
