Hormony tarczycy
Tarczyca produkuje hormony:
-tyroksyne T4,
-trójjodotyronine T3,
-revers trójodotyroniny rT3.
_
Ich synteza zależy od podaży jodu z pokarmem i powietrzem. T3 powstaje także z T4 poprzez „odjodowanie”. rT3 czyli biologicznie nieczynna odwrotna trójodotyronina powstaje również z T4.
Regulacja aktywności biologicznej hormonów tarczycy.
Tarczyca wytwarza głównie hormon T4, a z niego poprzez „odjodowanie” – dejodynacji, powstaje najbardziej aktywny hormon tarczycy T3, który hamuje wydzielanie TSH, gdy jest taka potrzeba.
Tarczyca jest gruczołem, który wytwarza hormony, natomiast przekształcenie T4 w T3 oraz T4 w tT3 odbywa się przy udziale swoistych enzymów w komórkach obwodowych (ciała).
Tylko 20 procent trójjodotyroniny jest wytwarzana przez tarczycę bezpośrednio, reszta jest wytwarzana z komórkach obwodowych. Wyróżniamy trzy typy enzymów (dejodynaz) przekształcających hormony tarczycy i znajdują się one m.in. w tarczycy, wątrobie, nerkach, mózgu, skórze, brunatnej tkance tłuszczowej i odpowiadają one za powstanie T3 w tych tkankach. Wszystkie dejodynazy zawierają selenocysteinę, dlatego niedobór jodu może się nasilać w przypadku niedoboru selenu. W czasie dietoterapii u osób z chorobami tarczycy włączam suplementacje selenu. W dietach wegańskich, wegetariańskich może brakować selenu, ponieważ jego źródłem jest głównie mięso, podroby, ryby. Ilość selenu w roślinach zależy od zawartości selenu w glebie na której są uprawiane. Wiemy, że gleby stają się jałowe poprzez „nowoczesne” rolnictwo.
Najwięcej selenu znajduję się w orzechach brazylijskich. Wystarczy zjeść jednego orzecha dziennie, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na selen. Osobom z chorobami tarczycy proponuje zwiększyć nieco dawkę do 3 orzechów dziennie. Pamiętajmy, że orzechy zaliczają się do wartościowych składników odżywczych, ale bardzo kalorycznych. Dlatego osoby, którym układam dietę mają te orzechy wyliczone bardzo skrupulatnie. Garść orzechów brazylijskich zawiera 330 kcal. To jest kaloryczność np. całego śniadania! Selen znajduję się również w : czosnku, fasoli, soczewicy.
Enzymy biorące udział w regulacji hormonów, ich aktywność i prawidłowe działanie są również kluczowe w chorobach tarczycy, o czym się mało mówi. Dejodynazy wykazują różną aktywność w różnych tkankach, są osobniczo zmienne (u każdego siła działania jest zmienna) a ich aktywność bardzo uzależniona od czynników zewnętrznych.
Dieta osób z chorobami z autoagresji powinna być wzbogacona codziennie o dobrą jakość mięsa, ponieważ brak zbilansowanego białka, czyli aminokwasów egzogennych (które człowiek musi dostarczyć z zewnątrz) stwarza problemy w syntezie enzymów, białek odpornościowych i właśnie hormonów. Dlatego w chorobach z autoagresji pełnowartościowe białko zwierzęce- mięso, jest kluczowym składnikiem diety.
Choroby tj. marskość wątroby, cukrzyca, przewlekłe stany zapalne, stany wyczerpania (sportowcy, osoby narażone na ciągły stres psychiczny), stresy fizyczne (urazy, operacje), substancje szkodliwe (leki), niedobór selenu, nadmiar kortyzolu (hormonu stresu), mogą prowadzić do zaburzeń w „odjodowaniu” T4, co skutkuje zmniejszeniem ilości T3, zwiększoną produkcją odwrotnej T3 czyli rT3. rT3 poprzez swoją budowę łączy się z receptorami dla T3 ale jest hormonalnie nieczynna.
Reasumując:
- TSH stymuluje tarczycę do produkcji FT4 i FT3
- Wytwarzanie TSH przez przysadkę mózgową jest hamowane przez obwodowe stężenie FT3 czyli niski poziom FT3 wysoki TSH
- Stężenie TSH jest zależny od FT3 i FT4 ale stosunek TSH do FT3 i FT4 jest osobniczo zmienny, podobnie jak stosunek FT4 do FT3, wynika to z dejodynaz (enzymów rozkładających FT4 do FT3)
- Efekt działania hormonów tarczycy najlepiej obrazuje poziom TSH jako czynnika regulacyjnego nie mającego wpływu na czynniki zewnętrzne czy osobnicze.
- Poziom FT3 w krwi nie oddaje w całości jego siłę działania ponieważ powstaje i jest rozkładany w tkankach.
- Dejodynazy czyli enzymy przekształcające T4 do T3 powodują osobnicze i czasowe różnicę w proporcji TSH, FT4 i FT3.
- Różnica w proporcji TSH, FT4 i FT3 mogą mieć przyczynę inną niż choroba tarczycy (działanie dejodynaz), leczenie hormonami w tym przypadku, może bardzo zaszkodzić.
- Zmiany w proporcji FT4 do FT3 najczęściej mają charakter adaptacyjny.
- Stężenie aktywnego FT3 we krwi nie musi oznaczać efektu działania tarczycy, ponieważ na jego stężenie ma wpływ także ilość FT4 z której powstaje i aktywność enzymów (dejodynaz)
c.d.n.
